صفحه آرایی (کتب قدیمی)

صفحه آرایی (کتب قدیمی) صفحه عنوان، نخستین صفحه کتاب بعد از جلد است. این صفحه غالباً نقش ترنج در یک مستطیل دیده می‌شود. این صفحات مشخصات کتاب، از قبیل موارد زیر دیده می‌شود.

• نام کتاب
• نویسنده
• مترجم و مصحح
• محل انتشار
• ناشر
• تاریخ نشر

صفحات سرفصل: این صفحات بعد از صفحه عنوان آمده است که از حدود نیم تا یک سوم کتاب به بالا تزئین شده است.

در کتاب‌های چاپی ایران تزئین سرفصل در یک کادر مربع یا مستطیل محدود است. اغلب اوقات کتاب‌های چاپی ایران با مهر تزئینی نه دولتی ممهور است. صفحه‌آرایی صفحات داخلی کتاب در کتب قدیمی به دلیل مشکلات فنی تصویر زیاد دیده نمی‌شود. همه صفحات کادر کشی شده است. دریکی از اضلاع آن شکل‌های هندسی پیش‌بینی گردیده و در داخل آن شماره صفحه یا کلمات اول متن صفحه بعد و نشانه‌های دیگر جای دارد.

کادربندی

تصاویر سیاه‌وسفید هستند که اغلب در کادر بسته طراحی‌شده‌اند که معمولاً اندازه‌های آن تمام صفحه،  نیم‌صفحه و یا ربع صفحه هستند. در کتاب‌های بدون تصویر به همان کادر حاشیه وجود دارد که متن را از صفحات حاشیه جدا می‌سازد که در حقیقت عبارتی است درباره متن نوشته‌شده و اغلب نقش زیرنویس را دارد.

حواشی با تزئینات مختلف نوشته می‌شده و گاهی به‌صورت تقسیم‌بندی‌های هندسی و یا اشکال مختلف مثل درخت سرو- پیکان- گل‌بوته و غیره دیده شده است.

در کتاب‌های شعر صفحات به‌صورت جدول‌بندی طراحی‌شده‌اند که اغلب مصراع‌ها در کادرهای مقابل قرار دارند خط آخر شعری در کادری جداگانه و در وسط دو کادر بالا قرار دارد.

بعضی‌اوقات در دو طرف بیت آخر گل‌وبوته و یا تصاویر فرشته و غیره نیز نقاشی شده است. در کتاب‌های علمی و هندسی تصاویر با متن آمیخته هستند و کادری آن‌ها را از همدیگر جدا می‌سازد.

خطی که در نوشتن کتب برای چاپ سنگی به کار می‌رفته بیشتر خط نسخ و گاهی نستعلیق بوده است. کاغذ این کتاب‌ها غالباً روسی و روزنامه مانند بوده است. گاهی کاغذ فرنگی نیز مورداستفاده قرار می‌گرفت که کاغذ آبی‌رنگ و الوان به بعضی کتاب‌ها حالت تزئینی می‌داد و در بعضی مواقع هرچند صفحه را به یکرنگ مخصوص چاپ می‌کردند.

صفحات آخر کتاب‌های قدیمی چاپ سنگی را مانند صفحات اول کتاب به طرزی بسیار زیبا آرایش می‌کردند و به آن ویژگی خاصی می‌دادند.